خودارضایی یا استمنا یکی از رفتارهای نسبتاً شایعی است که کودکان از دوران جنینی ممکن است اقدام به انجام آن کنند،اما بیشتر والدین در چهارسالگی متوجه خودارضایی در کودکان می شوند زیرا کودکان در این سن بیشتر اقدام به خودارضایی می کنند(پترسون و اسکات ،۲۰۱۵). البته والدین بیشتر می توانند رفتارهایی را ببینند که بزرگسالان در استمنا انجام می دهند، یعنی تحریک دستی ناحیه تناسلی، مالیدن ناحیه تناسلی و مقعد به پتو یا تشک، خاراندن بیش از حد این نواحی. باید متذکر شد که رفتارهای مذکور تقریباً هیچ وقت معنای رفتار های جنسی دوران بزرگسالی را ندارند.

چهار دلیل اصلی برای خود ارضایی در کودکان مطرح می شود:

اول) خود ارضایی در دوران کودکی نوعی عادت عصبی است که مشابه مکیدن انگشت، که کودک به طور کاملاً اتفاقی آن را کشف می کند و به خاطر لذت بخش بودن آن را ادامه می دهد و بعداً برای او به صورت عادت در می آید.

دوم) کودک به دلیل عفونت یاخارش، اقدام به خاراندننواحی تناسلی می کند و از این کار لذت می برد،این موضوع سبب می شود کودک بارها بارها این عمل را تکرار کند.

سوم) بیماری های خاصی می توانند باعث خودارضایی در کودکان شوند. مثلاً نوع خاصی حملات تشنج در بیماری صرع همراه با تحریک نواحی تناسلی اتفاق می افتد(احمد و احمد ،۲۰۱۳).در این حالت والدین تصور می کنند که کودک در حال خودارضایی است اما در واقع او دچار حمله ی صرع شده است.

چهارم) یکی از افرادی که از کودک مراقبت می کند دردوران نوزادی با آلت تناسلی او بازی کرده و این رفتار بارها بارها تکرار شده است. از این رو کودک به این رفتارعادتکرده است(میلانی فر،۱۳۸۸۸).

کنترل خودارضایی در کودکان

خوشبختانه توصیه های موثری برای کنترل خودارضایی در کودکان وجود دارد که والدین می توانند به کار ببندند. در اینجا منظور ما خود ارضایی بر اثر بیماری نیست.هنگامی که خودارضایی بر اثر بیماری صرع اتفاق می افتد، باید با مراجعه بهنورولوژیست و مصرف دارو، بیماری را کنترل نمود.در صورتی که کودک مصروع تحت نظر نورولوژیست قرار نگیرد احتمالاً شرایط او بسیار بدتر خواهد شد.

راهکارهای زیر به شما در کنترل و بهبود خودارضایی فرزندتان کمک شایانی می کند.

v اولین دلیلی که ممکن است یک کودک اقدام به خودارضایی یا بازی با اعضای تناسلی کند،اضطراباست.بنابراین لازم است ابتدااضطراب کودک را کنترل کنید.

v کودک ممکن است به دلیل وجود عفونت و خارش اقدام به لمس آلت خود کند. بنابراین از نظربهداشت و سلامت، ناحیه ی تناسلی باید کنترل شود. چند سال قبل مددکار اجتماعی یکی از یتیم خانه های کشور، موارد متعددی از خودارضایی را در کودکان چهار – پنج ساله ی آنجا گزارش کرد. پس از بررسی مشخص شد عفونت خاصی در این مرکز شایع شده است و به خاطر آن کودکان دچار خارش شدید در ناحیه ی تناسلی می شدند.پس از شروع درمان و رفع عفونت، اکثر موارد برطرف شد.

v ابتدا لازم است شرایط خودارضایی را کنترل کنید. گاهی شلوار یا شورت کودک به حدی تنگ است که موجبتحریک ناحیه ی تناسلی وی می شود.گاهی کش شلوار یا دامن او گشاد است و کودک به راحتی می تواند به آلت خود دست بزند، گاهی کودک از پوشیدن لباس امتناع می کند و یا والدین تأکید جدی برای پوشاندن او نمی کنند. بنابراین لباس پوشیدن فرزند شما موضوعی است که می تواند عاملی برای خودارضایی باشد یا مانع از این عمل شود.

v شاید مناسب ترین روشی که می توانید به کمک آن کودک را از خودارضایی منع کنید، استفاده از تکنیک حواس پرتی باشد.هرگاه مشاهده کردید که کودک مشغول لمس آلت خود است، بلافاصله توجه او را به کار دیگری جلب کنید. توجه داشته باشید که کار مذکور بهتر استهر دو دست کودک را با هم درگیر کند، مثلاً می توانید از خمیر بازی، نواختن ساز، بازی هایی مثل کش بازی، یک قل دو قل و سایر بازی های دیگر استفاده کنید.

v گاهی اوقات که کودکان احساس می کنند والدین نسبت به این عمل آن هاحساس شده اند، سعی می کنند عمداً در حضور والدین اقدام به خودارضایی کنند.اغلب این رفتار در کودکان کوچکتر و کودکان لجباز اتفاق می افتد. در این موارد سعی کنیدعمل کودک را نادیده بگیرید.می توانید از تکنیک حواس پرتی استفاده کنید امانادیده گرفتن عملی سنجیده تر است. البته در صورتی که دفعات خودارضایی کودک افزایش یافت، نادیده گرفتن نمی تواند گزینه ی مناسبی باشد.

کودکی که موردتجاوز جنسی قرار گرفته است، ممکن است اقدام به تکرار عمل تجاوز کند. گاهی این عمل را نسبت به افراد دیگر انجام می دهد و گاهی ممکن است اقدام بهبازی یا لمس ناحیه ی تناسلی خود کند و شرایط تجاوز را برای خود تکرار کند. از این رو ضروری است کودکانی کهمسائل عفونت و اضطراب در آن ها کنترل شده است، اما والدین نمی توانند به کمک روش های دیگر مسأله ی خودارضایی او را کنترل کنند، از نظر تجاوز جنسی مورد بررسی قرار گیرند در چنین شرایطیمشورت با روانپزشک یا روانشناس ضروری است.